Obecność
strona główna · działy · tagi · o autorze · szukaj · Polacy.eu.org  
 

Idee2013.02.25 19:28 02.27 01:41

Notatki z seminarium doc. Kosseckiego

 

Warszawa, 12 II 2013 r. (cz. 1 z 2)

 
Teorie jednostronne: ekonomizm. Liberalizm i jego krytyka.
 
Na wstępie spotkania, nawiązując do świeżo ogłoszonej abdykacji papieża Benedykta XVI pan profesor przypomniał, że zarówno środowiska katolickie, jak i prawicowe są przesiąknięte ideologizmem (stąd intensywne „patroszenie” ideologizmów na ostatnich seminariach). „Solidarność” również uznawała podstawowe wartości socjalistyczne, była ruchem w obrębie tej ideologii.

Definicja
Do EKONOMIZMU będziemy zaliczać teorie rozwoju społecznego zakładające, że o rozwoju społecznym w ostatecznej instancji decyduje ekonomia (życie gospodarcze).

Ekonomizm


W tej grupie wymienić możemy dwa główne kierunki:
W obiegu zarówno naukowym, jak i publicystycznym, przeciwstawia się je sobie, tymczasem jest to cały czas obracanie się w ramach ekonomizmu.
Liberalizm jest starszy, bardziej opierzony od marksizmu.
(„Ekonomizm” to termin Henryka Piętki, natomiast doc. Kosseckiego jest „ideologizm”.)


Liberalizm

Dwu głównych twórców: Smith i Ricardo.

Adam Smith (1723-1790), myśliciel, filozof, narodowści szkockiej, należący do umiarkowanego skrzydła Kościoła Szkockiego. Główne dzieło to „Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów”*) (1776). Było ono jedną z pierwszych prób usystematyzowania wiedzy z zakresu historii rozwou przemysłu i handlu w Europie. Od niego zaczęło się wyodrębnianie ekonomii jako samodzielnej dziedziny nauki.
Smith wiele podróżował. Wykładał filozofię moralną na uniwersytecie w Glasgow; tamże po przyznaniu profesury w 1751 roku wykładał logikę. W 1751 opublikował „Teorię uczuć moralnych”, w której rozpatrywał zależności między moralnością a ekonomią (o czym teraz się milczy - tymczasem bez odpowiedniego poziomu moralnego nie ma mowy o prawidłowym funkcjonowaniu rynku). Smith podkreślał zależność rynku od etyki, współodczuwanie zdefiniował jako poczucie moralne. Po tej pracy, a nie po ekonomicznej, stał się popularny. Później zajmował się ekonomią i prawem.
Sformułował zasadę, wg której przyczyną wzrostu bogactwa narodowego jest praca, a nie ilość zgromadzonego złota lub srebra - co było sprzeczne z panującym wówczas w ekonomii merkantylizmem.

Uczniem Smitha (w sensie przyswojenia dorobku i konsekwentnego jego rozwijania) był David Ricardo (1772-1823, z pochodzenia żyd sefardyjski, potomek wygnanańców hiszpańskich, którzy przez Holandię dotarli do Anglii; pod wpływem żony zmienił wyznanie na katolickie, co oczywiście nie ułatwiało działalności w Anglii). W dziele „Zasady ekonomii politycznej i opodatkowania” ogłosił m. in. teorie: przewagi komparatywnej, renty gruntowej, płacy, oraz ilościową teorię pieniądza. Poruszył problem wartości produktu, mającej swe źródło w pracy. Jest tu zarówno kontynuatorem Smitha, jak i prekursorem Marksa.  Laborystyczna teoria wartości  (inaczej teoria wartości oparta na pracy - a nie na spekulacji, jak to się teraz praktykuje pod hasłem liberalizmu).
Ricardo podkreślał, że cena rynkowa nie w pełni odpowiada rzeczywistej wartości produktu. Uważał, że płace powinny być poddane grze rynkowej, w wyniku czego nie byłyby potrzebne restrykcje na towary sprowadzane z zagranicy. Uważał, że w długim okresie czasu ceny odzwierciedlają koszty produkcji, te zaś w praktyce są kosztami pracy - co oznacza, że są utrzymywane na najniższym możliwym poziomie, tj. takim, który jedynie pozwala robotnikom przetrwać.

W odróżnieniu od Smitha, który uwzględniał wyłącznie biologiczne determinanty przetrwania robotników, Ricardo brał pod uwagę pewne minimum socjalne, zależne od otoczki kulturowej społeczeństwa.
Dobra sytuacja gospodarcza może spowodować, że płace wzrosną wyraźnie ponad poziom minimalnej egzystencji. Wtedy w ramach redukcji kosztów właściciele zakładów zwalniają niektórych pracowników. Ci stają się bezrobotnymi. Chcąc być ponownie zatrudnionymi, muszą zgodzić się na niższą płacę.

Ideologiczne tumanienie ludzi. W rzeczywistości marksizm ma z liberalizmem wiele wspólnego.
Liberałowie (zarówno Smith, jak i Ricardo) operowali modelem tzw. wolnego rynku, regulowanego prawem popytu i podaży w ten sposób, że gdy rośnie popyt, to wzrasta cena, a producenci kierując się chęcią zysku zwiększają podaż, na skutek czego cena produktu maleje itd. W ten sposób ceny towarów oscylują wokół „cen naturalnych”, dyktowanych kosztami pracy.

Ricardo uważał, że robotnicy sami są odpowiedzialni za swój nędzny los (był typowym ideologiem kapitalizmu) i powinni go regulować poprzez swój przyrost naturalny. Opowiadał się przeciwko pomocy socjalnej dla najuboższych (bo powoduje ona pogorszenie ich losu poprzez zwiększenie ich liczby, zatem wzrost podaży rąk do pracy i w konsekwencji obniżenie płacy). Było to zbieżne z teorią ludności Thomasa Roberta Malthusa. Badania i prace Malthusa były finansowane przez Kompanię Wschodnioindyjską, która była forpocztą liberalizmu brytyjskiego (cała ekonomia w Zjednoczonym Królestwie znajdowała się pod wpływem Smitha).


Krytyka liberalizmu
 
  • Model wolnego rynku jest konstrukcją abstrakcyjną, która w skali taktycznej (ograniczonej w przestrzeni i czasie) oraz niekiedy operacyjnej dawać może dobre przybliżenie. Jednak w skali strategicznej zwodzi, gdyż duże podmioty życia społeczno-gospodarczego dążą do uzyskania monopolu w swojej dziedzinie, a nie do wolnej konkurencji. Skutkiem tego wolny rynek jest systemem z natury niestabilnym.

    Unia Europejska obejmuje dużo sprzecznych interesów. Obecnie dominujące są struktury korporacji (system cechowy, a właściwie zbiurokratyzowany system oligarchii).
     
  • Oprócz motywacji ekonomicznych ludzie kierują się również innymi motywacjami, np. ideologicznymi, etycznymi.

    Nie we wszystkich społeczeństwach górują motywacje ekonomiczne. U anglosasów - tak, ale już u Żydów nie: u nich dominują motywacje ideologiczne, a ekonomiczne są na drugim miejscu, są metodą, nie celem. Gdy ideologizm jest słabo diagnostyczny (branie życzeń za rzeczywistość), Żydów spotykają nieszczęścia. Żartobliwe mówienie o „wyznaniu handlowym” nie odpowiada prawdzie.

U nas funkcjonuje cywilizacja bizantyjska, jedynie posługująca się szyldem liberalnym (byle urzędnik może zniszczyć biznesmana: bandytyzm rodzimej biurokracji).
Tak, jak w ZSRR i PRL, dobiera się pod polityczne zapotrzebowanie tezę, a służby szukają dla niej uzasadnienia.
Ekonomizm jest w pewnych przypadkach szczególnie wyraźnie niediagnostyczny. Np. w 1914 r. i potem odzyskanie niepodległości nam się „nie opłaciło” - w sensie ekonomicznym - co najmniej przez kilkanaście lat.
Z kolei znalezienie się „pod butem radzieckim” oznaczało dla wielu osób awans społeczny.
Podobnie, Niemcy nie cofnęły reform własnościowych przeprowadzonych w NRD.
 
 
Na ilustracji: Adam Smith. 

 
3205 odsłon  średnio 4,8 (6 głosów)
zaloguj się lub załóż konto by oceniać i komentować   
Tagi: Kossecki, doc. Kossecki, seminarium, ekonomizm, liberalizm, ekonomia, praca, teorie rozwoju społecznego, Smith, Ricardo, Wielka Brytania, historia.
Serdeczne Pozdrowienia z Krynicy 
Marek Stefan Szmidt, 2013.02.25 o 20:56
przesyła
MStS
który nie ma siły na pisanie, gdyż prowadzi takietam godki i sam słucha do nocy,
wstając o świcie...
:-)
PS. woda z Pijalni Wód wylana do zlewu i zastąpiona grzańcem: bezcenne...
PS. dwie wody...
PS. trzy wody...
PS. po zakończeniu wizytacji Pijalni Wód, jedyną mało rozmowną i odporną na Moje godki Pannę zapoznałem pod pomnikiem Mickiewicza, nie pomogło jednak ani całowanie po rączkach, a nawet po stópkach:
+bi.gazeta.pl
pozostała taka jakaś zimna i niewzruszona... :-)
zaloguj się lub załóż konto aby odpowiedzieć  
 
Kłamstwo powinno się zwalczać prawdą, a nie pałką policyjną.

login:
hasło:
 
załóż konto, załóż bloga!
Więcej funkcji, w tym ocenianie i komentowanie artykułów.
odzyskaj hasło
najnowsze komentarze
Re: Niemcy. „Za duże dla Europy, za małe dla [...]
Piotr Świtecki → GPS
Re: Rosja: zacieśnianie kontroli nad niezależnymi [...]
MatiRani → Swiatowid
Re: Niemcy. „Za duże dla Europy, za małe dla [...]
MatiRani → Piotr Świtecki
Re: Niemcy. „Za duże dla Europy, za małe dla [...]
GPS → Piotr Świtecki
Re: Czy Polacy.eu.org to portal antysemicki?
Piotr Świtecki → Swiatowid
Re: Czy Polacy.eu.org to portal antysemicki?
Swiatowid → Piotr Świtecki
Re: Rosja: zacieśnianie kontroli nad niezależnymi [...]
Swiatowid → MatiRani
Re: Rosja: zacieśnianie kontroli nad niezależnymi [...]
MatiRani → Piotr Świtecki
Re: Kompleksy "Made in Poland"
Marek Stefan Szmidt → Piotr Świtecki
Re: Ruskie onuce czerwonej zarazy
Piotr Świtecki → Marek Stefan Szmidt
Re: Ruskie onuce czerwonej zarazy
Marek Stefan Szmidt → Piotr Świtecki
Re: Ruskie onuce czerwonej zarazy
Piotr Świtecki → Marek Stefan Szmidt
Re: Ruskie onuce czerwonej zarazy
Marek Stefan Szmidt → Piotr Świtecki
Dedykacja
Piotr Świtecki
więcej…